Henryk Bąk (polityk)

Henryk Bąk
Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1930 ; Lisów
Data i miejsce śmierci	29 sierpnia 1998 ; Lisów
	Wicemarszałek Sejmu I kadencji
Okres	od 25 listopada 1991; do 14 października 1993
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe – Porozumienie Ludowe
	Odznaczenia

Henryk Bąk (ur. 19 listopada 1930 w Lisowie, zm. 29 sierpnia 1998 tamże) – polski polityk, działacz ruchu ludowego, uczestnik opozycji antykomunistycznej w okresie PRL, poseł i wicemarszałek Sejmu I kadencji.

Życiorys

Urodził się 19 listopada 1930 w Lisowie jako syn Józefa i Wiktorii z domu Mach. Edukację szkolną rozpoczął w 1937 w szkole podstawowej w Rykałach. Następnie kontynuował naukę w Gimnazjum Ogólnokształcącym w Goszczynie. W 1947 zdał tzw. małą maturę, po czym od września rozpoczął naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Grójcu^[1]. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (w 1958) i na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (w 1977).

Był członkiem Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W 1947 uczestniczył w kampanii wyborczej Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisława Mikołajczyka. Wiosną 1948 założył konspiracyjną organizację niepodległościową OK PSL (Obrona Konspiracyjna Polskiego Stronnictwa Ludowego), później w 1950 przekształconą w Polską Szturmówkę Chłopską, która w szczytowej fazie rozwoju liczyła 500 członków. Jego zastępcą był Stefan Pietrusiński^[2]. 1 maja 1952 został aresztowany przez funkcjonariuszy UB. W 1953 skazano go na czterokrotną karę śmierci, zamienioną następnie na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Warunkowe zwolnienie uzyskał w 1957^[3].

Pracował w spółdzielczości ogrodniczej i przedsiębiorstwach instalacji elektrycznych jako elektromonter. Od 1976 wydawał pisma w drugim obiegu („Postęp”. „Rolnika Niezależnego”), w 1978 organizował Niezależne Związki Zawodowe Rolników. W Sierpniu 1980 uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej. Przystąpił do „Solidarności”. W stanie wojennym został internowany na okres od 13 grudnia 1981 do 3 grudnia 1982. Po zwolnieniu kontynuował działalność podziemną.

W 1989 został wiceprezesem PSL (wilanowskiego). W 1990 był członkiem Komitetu Obywatelskiego, w tym samym roku utworzył ugrupowanie pod nazwą PSL Mikołajczykowskie. Od 1991 do 1993 sprawował mandat posła I kadencji z ramienia „Porozumienia Ludowego”, wybranego w okręgu radomskim, pełnił w Sejmie funkcję wicemarszałka. Zasiadał we władzach PSL-PL, liderując jednocześnie ugrupowaniu PSL Mikołajczykowskie.

Pochowany w Przybyszewie^[4].

Jego bratanek Dariusz Bąk również został posłem na Sejm^[5].

Odznaczenia i upamiętnienie

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 11 listopada 2006, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, za upowszechnianie wiedzy o dziejach Narodu Polskiego, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski^[6]. W 2020 odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wolności i Solidarności^[7].

W 2008 w kościele św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny na warszawskim Kole odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci^[8].

Przypisy

↑ Łeszczyński 2020 ↓, s. 4.
↑ Uhonorowanie depozytariuszy tradycji i etosu. prezydent.pl, 14 grudnia 2008. [dostęp 2012-05-12].
↑ Grzegorz Łeszczyński. Polska Szturmówka chłopska. „Kombatant. Miesięcznik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych”. Nr 10, s. 31–37, 2010.
↑ Wystawa „Chłopi 78” w bibliotece w Białobrzegach. echodnia.eu, 27 września 2013. [dostęp 2021-03-11].
↑ Upamiętniono Wyklętych z chłopskiej organizacji niepodległościowej. tvp.info, 11 czerwca 2019. [dostęp 2019-10-28].
↑ M.P. z 2007 r. nr 18, poz. 208
↑ M.P. z 2020 r. poz. 968
↑ 7 kadencja, 9 posiedzenie, 3 dzień. sejm.gov.pl, 1 marca 2012. [dostęp 2012-05-24].

Bibliografia

Strona sejmowa posła I kadencji. [dostęp 2013-08-15].
Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-05-12].
Grzegorz Łeszczyński: Henryk Bąk. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2020, seria: Bohaterowie Niepodległej. ISBN 978-83-8098-923-8. [dostęp 2021-09-08].

[CITEREFŁeszczyński20204-1] Łeszczyński 2020 ↓, s. 4.

[prez-2] Uhonorowanie depozytariuszy tradycji i etosu. prezydent.pl, 14 grudnia 2008. [dostęp 2012-05-12].

[Komb-3] Grzegorz Łeszczyński. Polska Szturmówka chłopska. „Kombatant. Miesięcznik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych”. Nr 10, s. 31–37, 2010.

[4] Wystawa „Chłopi 78” w bibliotece w Białobrzegach. echodnia.eu, 27 września 2013. [dostęp 2021-03-11].

[5] Upamiętniono Wyklętych z chłopskiej organizacji niepodległościowej. tvp.info, 11 czerwca 2019. [dostęp 2019-10-28].

[6] M.P. z 2007 r. nr 18, poz. 208

[7] M.P. z 2020 r. poz. 968

[8] 7 kadencja, 9 posiedzenie, 3 dzień. sejm.gov.pl, 1 marca 2012. [dostęp 2012-05-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Marszałek Sejmu	Wiesław Chrzanowski (ZChN)
Wicemarszałkowie	Henryk Bąk (PL) Andrzej Kern (PC) Jacek Kurczewski (PPL) Dariusz Wójcik (KPN) Józef Zych (PSL)

Sejm II RP	Jakub Bojko (1919–1922) Andrzej Maj (1919–1922) Jędrzej Moraczewski (1919–1925) Stanisław Osiecki (1919–1922) Józef Ostachowski (1919) Stanisław Nowicki (1919) Zygmunt Seyda (1921–1925) Ludwik Gdyk (1922–1928) Aleksander Zwierzyński (1922 26 marca 1928) Juliusz Poniatowski (1922–1927) Leon Pluciński (1925–1926) Ignacy Daszyński (1925–1928) Jan Dębski (1925–1928) Zygmunt Marek (1928–1930) Jan Woźnicki (1928–1930) Wołodymyr Zahajkewycz (1928–1930) Seweryn Czetwertyński (1928–1931) Jan Dąbski (1928–1931) Michał Róg (1930–1935) Zygmunt Żuławski (1930) Jan Piłsudski (1930–1931) Karol Polakiewicz (1930–1935) Stanisław Car (1930–1935) Wacław Makowski (1931–1935) Władysław Byrka (1935–1936) Bogusław Miedziński (1935–1938) Bohdan Podoski (1935–1938) Tadeusz Schaetzel (1935–1938) Stanisław Kielak (1936–1938) Wasyl Mudry (1935–1939) Zygmunt Wenda (1938–1939) Wacław Długosz (1938–1939) Jan Henryk Jedynak (1938–1939) Leon Surzyński (1938–1939)
Sejm RP/PRL	Wacław Barcikowski (1947–1952) Stanisław Szwalbe (1947–1952) Roman Zambrowski (1947–1952) Franciszek Mazur (1952–1956) Józef Ozga-Michalski (1952–1956) Stanisław Kulczyński (1952–1956) Jerzy Jodłowski (1957–1961) Zenon Kliszko (1957–1961) Zenon Kliszko (1961–1965) Jan Wende (1961–1965) Zenon Kliszko (1965–1969) Jan Wende (1965–1969) Zenon Kliszko (1969–1971) Jan Wende (1969–1971) Andrzej Werblan (1971–1972) Halina Skibniewska (1971–1972) Andrzej Benesz (1971–1976) Halina Skibniewska (1972–1976) Andrzej Werblan (1972–1976) Halina Skibniewska (1976–1980) Piotr Stefański (1976–1980) Andrzej Werblan (1976–1980) Halina Skibniewska (1980–1985) Piotr Stefański (1980–1985) Andrzej Werblan (1980–1982) Zbigniew Gertych (1982–1985) Jerzy Ozdowski (1982–1985) Jadwiga Biedrzycka (1985–1988) Jerzy Ozdowski (1985–1989) Mieczysław Rakowski (1985–1988) Marek Wieczorek (1985–1989) Elżbieta Gacek (1988–1989) Tadeusz Porębski (1988–1989) Teresa Dobielińska-Eliszewska (1989–1991) Tadeusz Fiszbach (1989–1991) Olga Krzyżanowska (1989–1991)
Sejm III RP	Henryk Bąk (1991–1993) Andrzej Kern (1991–1993) Jacek Kurczewski (1991–1993) Dariusz Wójcik (1991–1993) Józef Zych (1991–1993) Olga Krzyżanowska (1993–1997) Aleksander Małachowski (1993–1997) Józef Zych (1993–1995) Włodzimierz Cimoszewicz (1995–1996) Marek Borowski (1996–2001) Jan Król (1997–2001) Franciszek Stefaniuk (1997–2001) Stanisław Zając (1997–2001) Andrzej Lepper (2001) Tomasz Nałęcz (2001–2005) Donald Tusk (2001–2005) Janusz Wojciechowski (2001–2004) Kazimierz Ujazdowski (2004–2005) Józef Zych (2004–2005) Jarosław Kalinowski (2005–2007) Bronisław Komorowski (2005–2007) Marek Kotlinowski (2005–2006) Andrzej Lepper (2005–2006) Wojciech Olejniczak (2005–2007) Genowefa Wiśniowska (2006–2007) Janusz Dobrosz (2006–2007) Jarosław Kalinowski (2007–2009) Stefan Niesiołowski (2007–2011) Krzysztof Putra (2007–2010) Jerzy Szmajdziński (2007–2010) Ewa Kierzkowska (2009–2011) Jerzy Wenderlich (2010–2011) Marek Kuchciński (2010–2011) Cezary Grabarczyk (2011–2014) Eugeniusz Grzeszczak (2011–2015) Marek Kuchciński (2011–2015) Wanda Nowicka (2011–2015) Jerzy Wenderlich (2011–2015) Elżbieta Radziszewska (2014–2015) Joachim Brudziński (2015–2018) Barbara Dolniak (2015–2019) Małgorzata Kidawa-Błońska (2015–2023) Ryszard Terlecki (2015–2023) Stanisław Tyszka (2015–2019) Beata Mazurek (2018–2019) Małgorzata Gosiewska (2019–2023) Włodzimierz Czarzasty (od 2019) Piotr Zgorzelski (od 2019) Krzysztof Bosak (od 2023) Dorota Niedziela (od 2023) Monika Wielichowska (od 2023)